Tinnitus dış kaynak olmaksızın duyulan seslerin tıp literatüründeki genel adıdır. Genellikle çınlama, uğuldama, tıkırdama, tıslama, titreme gibi ifadelerle tarif edilir. Hafif veya şiddetli olabileceği gibi tiz veya pes de olabilir. Tek kulakta veya iki kulakta birden işitilebilir (1). Çalışma, sosyal yaşam ve uykuyu olumsuz etkileyebilir ve bazı hastalarda anksiyete ve depresyon gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bunlara karşın tinnitus kendi başına bir hastalık değildir. Genellikle işitme sistemini etkileyen başka bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar (2).
Genel olarak iki çeşit tinnitusun varlığından söz edilir. Bunlar sadece hastanın kendisi tarafından duyulan subjektif tinnitus ve diğer insanlar tarafından da duyulabilen objektif tinnitustur. Subjektif tinnitus genellikle işitme kaybı ile ilişkilendirilir ve rapor edilmiş tinnitus vakalarının %99'u subjektif tinnitus kategorisi altındadır. Objektif tinnitus ise genellikle dolaşım bozuklukları ve somatik sebeplerden kaynaklanır. Tinnitus vakalarının %1'den daha azı bu kategori altındadır (3).
Sebepleri ve İlişkili Olduğu Hastalıklar
- Akustik travma - işitme kaybı (1)
- Kulak ve sinüs enfeksiyonları (1)
- Kalp ve damar hastalıkları (1)
- Yüksek tansiyon (4)
- Meniere hastalığı (1)
- Beyin Tümörü (1)
- Kadınlardaki hormonal değişiklikler (1)
- Troid bozuklukları (1)
- Hiperakuzi (3)
- Mizofoni (3)
- Fonofobi (3)
- Depresyon ve anksiyete (3)
- Duygusal travmalar (4)
- Otitis media (4)
- Labyrinthitis (4)
- Mastoiditis (4)
- Vestibüler vertigo (4)
- Kafa veya boyun travması (4)
- Bilinç kaybı (4)
- Temporomandibular (çene) eklem bozuklukları (4)
- Romatoid artrit (4)
- Diyabet (4)
- Çeşitli ilaçlar (Analjezikler, antibiyotikler, antineoplastikler, kortikosteroidler, idrar söktürücüler, bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar, steroid içeren ve içermeyen antienflamatuar ilaçlar.) (4)
- Östaki borusu disfonksiyonu (5)
- Akustik nöroma (5)
- Orta kulak kaslarında yaşanan spazmlar (tensor timpani ve stapedius) (5)
Risk Faktörleri
- Yüksek sese maruz kalmak: uzun süre yüksek sese maruz kalmak iç kulakta yer alan ve beyne ses iletmekle görevli tüy hücrelerinde hasara sebep olabilir. Gürültülü ortamlarda çalışan insanlar (müzisyenler, fabrika ve inşaat işçileri, askerler) özellikle risk altındadırlar (5). Bu tür işlerde çalışanlar için işin özelliğine göre üretilmiş kulak tıkaçları ve kulak koruyucu ekipmanların kullanılması büyük önem taşımaktadır.
- Yaş: Yaş ilerledikçe kulakta yer alan sinir lifleri işlevselliğini yitirmeye başlayabilir. Bu da işitme sorunları ile ilişkili tinnitusa sebep olabilir (4).
- Cinsiyet: Genellikle erkekler tinnitus geliştirmeye daha yatkındır (4)
- Sigara kullanmak: Sigara tiryakileri tinnitus geliştirme açısından büyük risk altındadır.
- Kardiyovasküler problemler: Kan akışını etkileyen durumlar tinnitus riskini arttırabilir(4).
Tedavisi
Görüleceği üzere tinnitus birçok fizyolojik ve psikolojik sebep ile ilişkili olarak ortaya çıkabilmektedir. Bunlardan bazıları kolaylıkla tedavi edilebilecek hastalıklarken bazıları ciddi yaşam tarzı değişiklikleri gerektirmektedir. Bu yüzden tinnitusun tedavi edilmesi için öncelikle altta yatan asıl sebebin bulunması büyük önem taşımaktadır. Kişisel tavsiyem bir günden fazla devam eden çınlama durumunda vakit kaybetmeden bir KBB uzmanına muayene olunmasıdır. Eğer akustik travma sebebi ile baş gösteren bir durum var ise ilk birkaç gün içinde doktor müdahalesi ile durum tersine döndürülebilmektedir.
Akustik travma ve işitme kaybı kaynaklı ve uzun süredir var olan tinnitusun bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Bunun dışında çeşitli kaynaklarda rastlayabileceğiniz olası tedaviler şu şekildedir.
Takviyeler:
Ginkgo biloba, çinko, melatonin, magnezyum gibi bazı takviyeler ufak bir internet aramasında karşınıza çıkacaktır. Fakat bu tür takviye ürünlerin tinnitus için herhangi bir çalışmada kesin olarak kanıtlanmış bir etkisi yoktur. Yine de doktorunuza danışarak bazılarını deneyebilirsiniz.
Manyetik Uyarım (Rezonans) Tedavisi:
Bu olası tedavi seçeneği yüzde yüz bir başarı vaadetmemesine karşın çınlamasının makul düzeyde azaldığını söyleyenhastalar mevcut. Buna karşın hiçbir işine yaramadığını söyleyen hastalar da mevcut. Ülkemizde genellikle yüksek ücretler talep edilen bu tedavi seçeneğini denemek size kalmış.
Ses Terapisi ve Maskeleme:
Tinnitusu yok etmese de artık farkında olmayacağınız kadar azaltabilecek en etkili tedavi seçeneği muhtemelen ses terapisidir. Odyologlar tarafından uygulanan bu yöntemde çeşitli cihazlar kullanılarak kulağınıza sürekli olarak sizin için üretilmiş özel frekansları içeren bir ses verilir. Bu yöntem işitme cihazları, ses üreteçleri ve maskeleme cihazları aracılığı ile gerçekleştirilir. Dış kaynaktan kulağınıza ulaşan bu ses beyninizin çınlamaya odaklanmasını engellemeyi hedeflemektedir. American Tinnitus Association'a göre maskeleme yöntemi maskelemenin ötesinde bazı üst düzey terapilerde kalıcı rahatlama da sağlamaktadır.
Maskeleme yöntemini basit düzeyde kendiniz uygulamanız için de bazı çözümler mevcuttur. Bunun için geniş bant gürültü çeşitlerini dinleyerek kendinizi deneyebilirsiniz. Fakat burada dikkat edilmesi gereken en önemli şey kullandığınız cihazın ses düzeyini mümkün olduğunca düşük tutmaktır. Çünkü bu sesleri uzun süre yüksek volümde dinlemek de kendi başına işitme kaybı ve kulak çınlamasına sebep olabilir. Bu yüzden çok dikkatli olunması gerektiğini aklınızdan çıkarmayın, sorumluluk tamamen size ait. Aşağıda bu sesleri indirebileceğiniz birkaç bağlantı verdim, telefonunuzdan veya bilgisayarınızdan bunları dinleyebilirsiniz.
Geniş Bant sesler
Cep Telefonu uygulamaları
Kaynaklar
2- The Hearing Journal: December 2014 - Volume 67 - Issue 12 - p 19,22–24
3- American Tinnitus Association https://www.ata.org
İleri Okuma
- Sound therapy (masking) in the management of tinnitus inadults (Review) / Hobson J, Chisholm E, El Refaie A Link
- Outcomes of Tinnitus Masking Therapy in Patients Selected Based on Audiological and Psychological Criteria / Fatih Ogut, Gul Caner Mercan, Kerem Ozturk, Cem Ḃilgen, Mehmet Akif Kilic, Murat Pehlivan, Tayfun K̇irazli Link
Belirli kaynaklara dayanan açıklayıcı bir yazı olmuş teşekkür ederim.
YanıtlaSilBenzer yazıların devamı gelir umarim, oldukça yararlı bir yazı olmuş.
YanıtlaSil